Wat gaan we doen?

Het programma Duurzaamheid omvat de producten "Klimaat & Energie",  "Geluid, Lucht & Bodem",  "Groen, Natuur & Woonomgeving" en "Milieubeheer Bedrijven".

Klimaat & Energie

In 2045 zijn we een energieneutrale stad. De gemeentelijke organisatie zelf is nu vrijwel klimaatneutraal en energieneutraal in 2030. In deze coalitieperiode (2014-2018) gaan we onverminderd door deze doelstellingen te bereiken.

De huidige duurzaamheidsnota liep in 2017 af. We zijn daarom toe aan een herziening/actualisering van ons Duurzaamheidsbeleid. Hierin nemen we de gemaakte klimaatafspraken op de VN top in Parijs mee en bekijken we wat op middellange termijn (tot 2030) aan ambitie en maatregelen nodig is. We ronden een Uitvoeringsagenda 2018-2019 af die input vormt voor een Omgevingsvisie en een bijbehorende Nota van Uitgangspunten voor duurzaamheid. Deze laatste biedt op hoofdlijnen de basis voor het duurzaamheidsbeleid. Vervolgens formuleren we concrete acties en maatregelen om de ambities te realiseren.

Totdat de herziening van ons duurzaamheidsbeleid is afgerond werken we volgens de vijf ‘duurzame sporen’ waarbinnen we samen met onze partners in de stad werken aan de realisatie van duurzaamheidsdoelen:

• Energieneutrale stad: forse energiebesparing van de gebouwde omgeving (2,5% per jaar inclusief onze ambitie om 10% extra energie te besparen in deze coalitieperiode, zie thema duurzame stad). We streven ernaar het warmtenet door te trekken naar het stationsgebied en gaan ervaring opdoen met het loskoppelen van woonwijken van het aardgasnetwerk. We starten met pilots in de wijken Hengstdal, Bottendaal en Zwanenveld.
• Duurzame stedelijke ontwikkeling: klimaatbestendige, groene en gezonde stad, duurzame nieuwbouw, renovatie van oude wijken met aandacht voor een veilige, sociaal inclusieve leefomgeving.
• Duurzame economie: bedrijventerreinen, groene economie, werkgelegenheid. We helpen actief mee aan  de ontwikkeling van een Groene Delta op het Engie-terrein, nu de kolencentrale is gesloten.
• Duurzame mobiliteit: logistiek, energietransitie in mobiliteit, meer en beter openbaar vervoer en fietsvoorzieningen.
• Klimaatneutrale organisatie: bereikt in 2015. We blijven echter inzetten op het verder verduurzamen van ons gemeentelijk vastgoed, openbare verlichting en uitvoeren van het Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen.

Samen met de corporaties en de huurdersbelangenverenigingen werken we aan de energieneutrale sociale huurvoorraad. Dat doen we op basis van scenario’s die een procesregisseur in gezamenlijke opdrachtgeverschap met de corporaties heeft opgesteld.

En natuurlijk bereiden we ons voor op het jaar 2018 waarin we internationaal in de schijnwerpers staan als European Green Capital. We bouwen samen met een groot stedelijk en regionaal netwerk aan een inspirerend programma, waarbij we (inter-)nationaal kennis en best practices delen, duurzame initiatieven in onze wijken stimuleren en streven naar een versnelling in het realiseren van onze duurzaamheidsambities.

Geluid, Lucht & Bodem

We bevorderen de kwaliteit van de leefomgeving door huidige knelpunten met betrekking tot geluid,  lucht en bodem aan te pakken en knelpunten in de toekomstige situatie te voorkomen. Ook streven we naar een gezond geluidsniveau en een gezonde lucht- en bodemkwaliteit, waarbij we niet alleen de wettelijke normen hanteren,  maar ook de gezondheid van Nijmeegse inwoners voorop stellen.

Geluid:
Ondanks autonome ontwikkelingen willen we de geluidoverlast in de buurt door wegverkeer niet laten toenemen. Zo kunnen we ruimtelijke ontwikkelingen en mobiliteit in Nijmegen op een verantwoorde manier mogelijk maken. We blijven gevelisolatieprojecten uitvoeren, we voeren het zonebeheer uit bij industrieterreinen, we voeren het actieplan geluid uit (omgevingslawaai) en we stimuleren fietsen en elektrisch vervoer om geluidsoverlast te verminderen en de luchtkwaliteit te verbeteren

Lucht:
Voor een gezonde luchtkwaliteit hebben we in 2016 een Nijmeegse roetreductienorm geïntroduceerd aansluitend op het advies van de World Health Organisation. We ontwikkelen een maatregelpakket om invulling te geven aan deze reductienorm en verbinden deze met thema’s als mobiliteit, gezondheid en onderwijs. Ook adviseren we in het kader van het rijksprogramma “Slimme en Gezonde Stad” het Ministerie van I&M over toekomstige maatregelen en beleid voor luchtkwaliteit. In 2017 hebben we de bestaande maatregelen vanuit het NSL (Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit) afgerond en zijn we met het Ministerie van I&M en 6 andere steden in onderhandeling over een nieuw actieplan luchtkwaliteit. In 2018 gaan we verder met  het project ‘schoner varen’ om schonere en efficiëntere scheepvaart te bevorderen. We nemen deel aan het Europese project CLINSH (CLean INland SHipping) waarin vergroening van diverse scheepstransport onderzocht wordt. Daarnaast stimuleren we het varen op LNG, onder andere door te bevorderen dat in (regio) Nijmegen een LNG-tankfaciliteit gevestigd wordt voor scheepvaart. We bevorderen duurzame en schone stadsdistributie. In lijn daarmee geven we uitvoering aan  de landelijke Green Deal Zero-emissie stadslogistiek.
Om verdere betrokkenheid van burgers bij luchtkwaliteit te bevorderen zetten we in 2018 het project Smart Emission voort, waarbij burgers gefaciliteerd worden met eenvoudige meettechnieken (sensoren) en deskundigheid vanuit de gemeente en de andere partners van het project.

Bodem:
We geven invulling aan de afspraken in het landelijk Convenant "bodem en ondergrond 2016-2020". Dit kent voor ons 2 belangrijke  pijlers:

A:  Onderzoek en sanering van (potentiële) spoedlocaties.
Na 2020 moeten alle vervuilde bodemlocaties veilig zijn voor mensen en milieu. Dit betekent dat deze locaties gesaneerd moeten zijn, dat de risico’s van de vervuiling onder controle zijn of dat er tijdelijke beveiligingsmaatregelen zijn genomen. Wij zorgen ervoor dat eigenaren van dergelijke locaties stappen ondernemen om dit te realiseren. In een enkel geval is dit de gemeente zelf.

B:  Voorbereiding op de omgevingswet.
Bij het opstellen van de omgevingsvisie en omgevingsplan moeten boven- en ondergrond als 1 geheel worden beschouwd (3D-ordening).  Bij beide geven we invulling aan duurzaam en efficiënt beheer en gebruik van de bodem en ondergrond.

Groen, Natuur & Woonomgeving

Groen en water zijn essentieel voor de aantrekkelijkheid van onze stad, voor werknemers en ondernemers,  voor bezoekers, en uiteraard ook voor onze inwoners. Klimaatverandering wordt daarbij een steeds belangrijker thema. De stijgende overstromingsrisico’s noopten tot de aanleg van de nevengeul, en heeft een prachtig rivierpark opgeleverd. Maar de klimaatverandering is ook merkbaar in de stad, het meest in de stenige wijken en in het centrum, in de gedaante van hitte, droogte en wateroverlast.
 In 2050 wil Nijmegen klimaatbestendig zijn: bestand tegen hevige regenval, hitte en droogte, conform de verplichting uit het Europese convenant Mayors Adapt en de nationale intentieverklaring Ruimtelijke adaptatie (onderdeel van het Deltaprogramma). Wij werken in 2018  aan een Nijmeegse Strategie Klimaatadaptatie die aansluit op de Nationale Adaptatie Strategie (NAS), op te stellen door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Regionaal werken we aan een Klimaatadaptatie Strategie met gemeenten, waterschap Rivierenland en de provincie Gelderland. In ons Gemeentelijk Rioleringsplan Nijmegen 2017-2023 neemt klimaatadaptatie al een centrale plaats in.

We blijven werken aan de duurzame kwaliteit en aan  de spreiding van groen over onze stad, en aan  de toegankelijkheid van het groen en de waterpartijen. Ook in 2018 staat onze aanpak ‘Groen Verbindt’ hierbij centraal, waarbij we bewoners uitdagen en faciliteren bij te dragen aan het groen in hun directe leefomgeving. Met de campagne ‘Operatie Steenbreek’ werken wij aan de ontstening van onze stad, in de openbare ruimte en op particuliere grondeigendom. Deze ontstening heeft alles te maken met verduurzaming van ons watersysteem, en ook met tegengaan van de effecten van hitte en droogte. Veel huishoudens, instellingen en bedrijven zijn al jaren actief met energiebesparing, productie van duurzame energie, besparing en scheiding van afval, en met verduurzaming van hun mobiliteit in de stad. Scheiding van afval- en regenwater, afkoppelen van regenwater en ontstening zijn handelingsperspectieven die komende jaren nadrukkelijk aan de orde komen. European Green Capital 2018 biedt een uitstekend vertrekpunt om dit in gang te zetten. Het Waterschap Rivierenland steunt ons volmondig in deze ambitie, die een lange adem vergt.
Vergelijkbaar met Power2Nijmegen en Rainproof Amsterdam leggen we in 2018 de basis voor een stedelijk netwerk gericht op groen, water en ecologie, waarbij De Bastei en de vele natuurorganisaties in onze stad (onder meer op de Natuurplaza) een belangrijke rol kunnen spelen. We maken nadrukkelijk daarbij verbinding met het  thema gezonde stad en met de netwerken op het vlak van gezondheid. We werken in 2018 verder aan de ambitie van 10.000 extra bomen, waarbij we met name inzetten op fruit- en notenbomen, als verbinding met het beleidsthema gezonde, vitale stad.
De nog steeds achterblijvende tevredenheid met het groen in Nijmegen Oud-West en de gedaalde tevredenheid met het groen in Nijmegen Noord blijven extra aandacht vragen. Zeker in Nijmegen Noord is speciale aandacht nodig voor voldoende en permanente ruimte voor volkstuinen. Ook is groen daar nodig om problemen met hittestress te voorkomen, met name in de geplande hoge dichtheden voor nieuwbouw als Hof van Holland.
In 2018 ontwikkelen wij  samen met partners in Operatie Steenbreek een begrotingsindicator voor ‘ontstening’, die tegelijkertijd een maatstaf is voor vergroening.

Wij werken verder aan ons beleid ten aanzien van de gemeentelijke watertaken voor afvalwater, hemelwater en grondwateroverlast: het integraal waterbeheer. In 2016 legden wij de raad een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan (2017-2023) voor, met het voorstel voor de begrotingsindicator ‘verduurzamen van de waterketen’, kortweg: Nijmegen Regenwaterbestendig. Deze indicator wordt in 2018 uitgewerkt en per stadsdeel de startwaarde van berekend. (Schatting: Nijmegen Noord: 75%, Nijmegen ten westen MaasWaal kanaal: 40%, Oud Nijmegen: 15%). Om in 2050 regenwaterbestendig te zijn moet de waarde van deze indicator stijgen naar ten minste 50-60% per stadsdeel. Dat vergt een, per stadsdeel verschillend, duurzaam stedelijk ontwikkelingsperspectief met doelgericht beleid, onderzoek en communicatie én investeringen in duurzame verbetermaatregelen. Deze indicator nemen we op in de begroting 2019-2022.

Milieubeheer Bedrijven

We beperken de risico’s en hinder van bedrijfsmatige activiteiten op de leefomgeving. We houden hierbij rekening met belangen van bedrijven die gebaat zijn met een goede dienstverlening en geen last willen hebben van onnodige regeldruk. We stimuleren dat bedrijven adequaat met burgers en bewonersgroepen communiceren over de milieugevolgen van hun bedrijfsvoering.

De hoofdtaken hiervoor bestaan uit het verlenen van omgevingsvergunningen voor milieu en het uitvoeren van milieubedrijfscontroles. Deze taken worden uitgevoerd door de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN).
De ODRN zorgt ervoor dat de vergunningverlening wordt uitgevoerd door medewerkers die voldoen aan de kwaliteitscriteria. Het vergunningenprogramma is vooral vraag gestuurd. Bij een toename van de vraag om vergunningen zorgt ODRN ervoor dat, binnen de financiële mogelijkheden, extra personeel wordt ingezet zodat op tijd wordt geleverd. Bij advisering op milieuaspecten zorgt ODRN ervoor dat de specialisten voldoen aan de kwaliteitscriteria om op de diverse aspecten te adviseren. Het betreft bijvoorbeeld adviezen op het gebied van bodem, lucht & geur, geluid, externe veiligheid en bijdragen aan bestemmingsplanparagrafen.

De ODRN zal de beschikbare milieuhandhavingscapaciteit planmatig inzetten voor het inspecteren van het handhavingsuitvoeringsprogramma. Enerzijds worden geplande milieucontroles uitgevoerd bij de meest risicovolle bedrijven en/of bedrijven waarvan het naleefgedrag het minst is, anderzijds wordt een aantal projecten uitgevoerd.

Specifieke aandacht gaat uit naar energiebesparende maatregelen bij bedrijven. Enerzijds zullen bedrijven worden getoetst op het toepassen van de zogenaamde "erkende maatregelen" (uit de erkende maatregelenlijst, EML). Anderzijds worden audits uitgevoerd in het kader van de Europese energierichtlijn (EED).