Wat gaan we doen?

Met de start van de Veiliger Wijkteams nieuwe stijl hebben we een belangrijke stap gezet om de gemeentelijke regie bij veiligheidsvraagstukken die zich op straat-, buurt- en wijkniveau aandienen te versterken. Verder hebben we vanaf 2016 volop werk gemaakt van Intelligence (informatiegestuurd werken) op het veiligheidsdomein. Inmiddels werken we met dashboards veiligheid op de belangrijke criminaliteits- en overlastthema’s en zijn in de lokale gezagsdriehoek afspraken gemaakt over de thema’s voor fenomeenanalyses. Verder gaan we met Intelligence ook de aanpak van ondermijningscriminaliteit ondersteunen. Op het fysieke veiligheidsdomein hebben we belangrijke stappen gezet om de sturing op risico’s niet afhankelijk te laten zijn van de regelreflex, een ontwikkeling waarin we in de komende jaren verdere stappen willen zetten. In onderstaande een toelichting per thema.

Veiliger Wijkteams
Met de vorming van de Veiliger Wijkteams sluiten we een ontwikkeling af, waarbij de regie op lokale veiligheidsvraagstukken nadrukkelijk bij de gemeente komt te liggen. In april 2017 zijn we gestart met 8 Veiliger Wijkteams voor de hele stad. De teams staan tevens in het teken van informatiegestuurd werken, omdat de dashboards veiligheid belangrijke instrumenten vormen om veiligheidsproblematiek te duiden en te prioriteren.

Intelligence
Twee belangrijke producten in het kader van het informatiegestuurd werken zijn de dashboards veiligheid en fenomeenanalyses. Door middel van de dashboards veiligheid willen we op een snelle en interactieve manier het veiligheidsbeeld van de gemeente Nijmegen in kaart brengen. De fenomeenanalyses geven ons daarnaast de mogelijkheid om voor specifieke fenomenen verdiepende analyses en aanpak op maat te ontwikkelen. De toegevoegde waarde van deze producten is dat ze een belangrijke bijdrage leveren aan een integraal beeld van (on)veiligheidsproblematiek. Tevens wordt hiermee de problematiek structureel in beeld gebracht, waardoor er in een vroeg stadium geïntervenieerd kan worden.

In de lokale gezagsdriehoek is voor de toepassing van beide producten een projectplan vastgesteld, onder andere ook om de zorgvuldigheid rondom de gegevensuitwisseling te waarborgen. De dashboards zijn inmiddels gerealiseerd en operationeel. De gegevens in de dashboards worden elke week automatisch opnieuw ingeladen, waardoor het veiligheidsbeeld zo actueel mogelijk blijft en de Veiliger Wijkteams snel kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen. Met de verdiepende fenomeenanalyses zoomen we in op de incidenten en misdrijven die om een specifieke aanpak van de overheid vragen. Jaarlijks prioriteert de lokale gezagsdriehoek de thema’s voor de fenomeenanalyses. In 2018 betreft het de thema’s: jeugdgroepen, verwarde personen, woninginbraken en hennepkwekerijen. Dat laatste thema sluit ook goed aan op onze ambities bij de aanpak van ondermijningscriminaliteit.  

In de Veiligheidsbrief 2017 hebben we al beschreven dat veel vormen van criminaliteit steeds complexer en hardnekkiger van aard worden, vaak met ingewikkelde financiële constructies en verwevenheid met legale structuren die kwetsbaarheden opleveren voor de integriteit van het lokale openbaar bestuur. In regionaal verband werken we al samen met andere gemeenten bij het tegengaan van ondermijning. Die samenwerking gaan we de komende jaren versterken en uitbreiden. Intelligence speelt een belangrijke rol in gegevensanalyses ten behoeve van tactische en operationele keuzes. Binnen het programmabudget hiervoor is er ook ruimte.

Fysieke veiligheid
Op het fysieke veiligheidsdomein zijn we de uitdaging aangegaan om meer te handelen vanuit het vertrouwen in de burger. Een beter risicobewustzijn, meer eigen verantwoordelijkheid met als beoogd gevolg: een (pro)actief naleefgedrag, zijn de ankers voor het voorkomen van incidenten. In het Plan van Aanpak Fysieke Veiligheid 2016-2018 zijn de kaders hiervoor vastgelegd. De risico-analyse die met dit plan is geïntroduceerd is inmiddels voor de hele Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ) uitgerold en moet ook in de overige gemeenten leidend gaan worden bij de gemeenschappelijke programmering van Omgevingsdiensten en VRGZ.

Het realiseren van een adequaat veiligheidsniveau voor bedrijfs- en woonpanden op basis van alleen de standaardeisen uit de bouwregelgeving leidt vaak tot buitenproportionele oplossingen, zowel met het oog op de kosten als in relatie tot het gewenste eindresultaat. Ofschoon het bevoegd gezag mag afwijken van de standaardeisen wanneer er eenzelfde veiligheidsniveau gerealiseerd kan worden met andere maatregelen, blijkt dat in de praktijk niet eenvoudig. Vaak is de risico-regelreflex (de behoefte om elk risico te ondervangen met het streng toepassen van wettelijke normen) toch sterk bepalend, waardoor gelijkwaardige alternatieven die een meer proportionele oplossing zouden bieden om een risico tegen te gaan niet of moeilijk bespreekbaar worden. Dat staat dan weer op gespannen voet met de ruimte die we maatschappelijke partijen willen geven om zelf verantwoordelijkheid te nemen en hieraan op een zinvolle en praktische manier invulling te geven. De komende jaren gaan we hieraan meer aandacht geven, volgend op de pilot die we al in de zomer van 2017 samen met woningcorporatie Talis, Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) en VRGZ zijn gestart ten behoeve van maatwerkoplossingen voor de brandveiligheid bij twee (ver)nieuwbouwprojecten.

De introductie van de Omgevingswet zal nieuwe eisen gaan stellen aan de samenwerking tussen het ruimtelijk domein en het veiligheidsdomein, juist ook met het oog op de ruimte die deze wet burgers en ondernemers gaat bieden. Daarbij is het nodig ook breed in te zetten op een cultuurverandering in onze eigen organisatie, bij de ODRN en bij de VRGZ. Professionals worden van controleur adviseur, waarbij ze er op moeten durven en kunnen vertrouwen dat zij niet vol in de wind komen te staan op het moment dat zich een incident voordoet. Managers moeten in staat zijn om in de meest ingewikkelde casuïstiek de proportionaliteit van het door hun medewerker gegeven advies te beoordelen en daarover met gevoel voor bestuurlijke context te adviseren. Bestuurders moeten de verantwoordelijk daadwerkelijk bij de burger durven laten en dat vooral ook blijven uitleggen bij klachten en incidenten. Pilots als die met Talis helpen ons om de cultuurverandering te bewerkstelligen en de hiervoor benodigde competenties en vaardigheden bij professionals te ontwikkelen.

Overig
Naast de hierboven vermelde specfieke thema’s, waar deels ook nog belangrijke ontwikkelopgaven voor de komende jaren liggen, blijven de inspanningen in en met het Veiligheidshuis belangrijk voor onze ambities ten aanzien van de sociale veiligheid in onze stad. Het Veiligheidshuis blijkt in toenemende mate de plek waar de verbinding tussen strafrecht en zorg tot stand komt. De samenwerking tussen beide sectoren wordt ook steeds natuurlijker. Zo groeit stap voor stap een Zorg- en Veiligheidshuis als scharnierpunt in de netwerksamenwerking op het snijvlak van beide domeinen.

Tot slot blijft een belangrijk deel van de inspanningen vanuit het programma Veiligheid gericht op de ondersteuning van het bestuursorgaan burgemeester bij vraagstukken die verband houden met de openbare orde (coffeeshops, aanpak hennepkwekerijen, regulering seksbedrijven, cameratoezicht en de uitvoering van wettelijke maatregelen bij ordeverstoringen of de dreiging daarvan). Eveneens leveren we een belangrijke bijdrage bij de ondersteuning van het bevoegde gezag bij managen van incidenten, rampen en crises.