Speerpunten komende jaren

Binnen de regio Nijmegen hebben we sinds een aantal jaren de Modulaire Gemeenschappelijk Regeling (MGR) Rijk van Nijmegen. De modules ‘Werkbedrijf’ en ‘ICT’ zijn in uitvoering. Er zijn andere thema’s en dossiers denkbaar die we regionaal kunnen oppakken en waarbij we de MGR gebruiken als platform waar afstemming over regionale samenwerking bij elkaar komt. Echter, de platformfunctie komt nog onvoldoende tot zijn recht. Er is nog geen besluit genomen over een mogelijke nieuwe module zorginkoop.

De beweging Rijk van Nijmegen 2025 die onlangs is opgestart laat zien dat regionale samenwerking niet automatisch in gemeenschappelijke regelingen geformaliseerd hoeft te worden. Om de potentie van de regio nog beter te benutten zijn ondernemers, kennisinstellingen, overheden en inwoners binnen het Rijk van Nijmegen bij elkaar gekomen en aan de slag gegaan met ambitieuze projecten. Inmiddels zijn meer dan 400 leden actief en delen kennis, netwerken en vaardigheden met elkaar. Hiervoor is geen zware bestuurlijke structuur nodig maar vooral energie en enthousiasme en dat kunnen vasthouden.

Anderhalf jaar geleden is de regionale samenwerking op het schaalniveau Arnhem Nijmegen opnieuw vormgegeven. Het Gemeenschappelijk Orgaan is een platform voor overleg en afstemming tussen de 19 aangesloten gemeenten op de beleidsterreinen economie, wonen, mobiliteit en duurzaamheid. Er is een gezamenlijke regionale Investeringsagenda opgesteld door de provincie Gelderland en de gemeenten Nijmegen en Arnhem en verschillende projecten binnen de drie icoonprogramma’s (ruimte voor werk, kennis en innovatie in Health & Energy, Slimme duurzaamheid, Bruisende binnensteden aan de rivier) zijn in uitvoering. Deze investeringsagenda heeft een horizon van 10 jaar en geeft daarmee richting aan de duurzame samenwerking en hoe we vooruitgang willen boeken voor de hele regio.

Er is ook hard gewerkt, in afstemming met de provincie Gelderland, aan de totstandkoming van een Regionaal Programma Werklocaties (RPW). Een gezamenlijk programma is nodig vanwege een te groot regionaal aanbod van werklocaties (bedrijventerreinen, kantoren en perifere detailhandel) en té weinig vraag.  

Met de lancering van de website www.regioan.nl en nieuwsbrieven kunnen bewoners en raadsleden de ontwikkelingen binnen deze regionale samenwerking op het schaalniveau Arnhem Nijmegen inmiddels goed kunnen volgen.

Bureau Brussel van de regio Arnhem-Nijmegen vertegenwoordigt de 19 gemeenten in Brussel. Nijmegen wordt door Bureau Brussel ondersteund onder andere in Europese netwerken en programma’s waar we onze status als Green Capital 2018 kunnen uitdragen.

Wij hechten aan de gemaakte afspraak bij de start van het Gemeenschappelijk Orgaan om de werking van deze samenwerkingsvorm inhoudelijk en zorgvuldig te evalueren. De evaluatie is onlangs uitgevoerd en de komende maanden worden gebruikt om in gesprek te gaan over de aanbevelingen.

De Stichting Economic Board Arnhem Nijmegen zet zich in voor economische groei in de regio. De stichting is een samenwerkingsverband van ondernemers, kennisinstellingen en overheden in de regio en werkt samen met de Provincie Gelderland, Food Valley en de Wageningse universiteit. In het strategisch plan is de missie (2016-2018) als volgt opgeschreven: in 2025 is de regio Arnhem-Nijmegen, met Wageningen, de place to be voor Food, Health en Energy en de cross overs daartussen. Na een periode die in het teken stond van oprichten en opstarten, koers bepalen en het aanbrengen van focus, ligt de nadruk het komende jaar op het leggen van verbindingen en het aanjagen van projecten. De wil bij de partners, waaronder universiteit en hogeschool, om echt resultaat te boeken is groot.

Op het schaalniveau Gelderland-Zuid wordt zeer intensief samengewerkt rondom veiligheid en gezondheid (GGD). De Veiligheidsregio Gelderland-Zuid regelt naast de regionale samenwerking voor brandweerzorg en geneeskundige hulpverlening ook de afstemming en coördinatie van de vluchtelingenopgang.

We nemen deel aan de Gelrestad-samenwerking tussen de vier grote steden in de provincie (Arnhem, Apeldoorn, Ede, Nijmegen) en de provincie Gelderland. Deze lichte en vrijwillige samenwerking richt zich momenteel vooral rondom het thema energietransitie, waarbij we ons landelijk (Agendastad) én  Europees (Urban Agenda) willen profileren als koploperregio. Er is een citydeal ‘Energietransitie Gelrestad’ gesloten en in uitvoering. Bij een Citydeal worden concrete samenwerkingsafspraken gemaakt tussen steden, Rijk, bedrijven en maatschappelijke organisaties gericht op innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Naast de eerder genoemde Gelrestad Citydeal (energietransitie) neemt Nijmegen samen met andere steden ook deel aan de Citydeal Kennismaken (topcampussen en innovatiemilieus) en de Citydeal Zorg voor veiligheid in de stad (sociale arrangementen). Deze deals brengen nieuwe vormen van samenwerking tot stand en verbinden ambitieuze en krachtige spelers in het stedelijk netwerk waarmee opgaven op een efficiënte manier worden geadresseerd. De Citydeals zijn een voorloper van de regiodeals, een nieuw instrument van het Rijk om de ontwikkeling van de belangrijkste stedelijke regio’s te stimuleren en waarover het nieuwe kabinet nog moet beslissen.

Nijmegen is in 2016 eveneens toegelaten tot de Europese variant van Agendastad, namelijk door deelname aan de partnerschip Urban Mobility. De partnerships komen voort uit het Pact van Amsterdam (2016) en dragen bouwstenen aan voor de nieuwe structuurfondsenperiode die in 2020 zal starten en waarbij naar verwachting een verschuiving plaatsvindt van budgetten voor plattelandsontwikkeling naar nieuwe budgetten voor stedelijke regio’s.

We constateren een groeiende belangstelling voor de Euregio vanuit de regiogemeenten, de provincie en het Rijk. Nijmegen heeft goede banden met Duisburg en Kleve en inmiddels ook met Düsseldorf. De Euregio Rijn Waal wil een platform creëren voor grensoverschrijdende ontmoetingen en gesprekken tussen bestuurders, ondernemers en maatschappelijke instellingen. Een meer politiek ontmoetingsforum wordt opgezet speciaal voor volksvertegenwoordigers in de Euregio. De Nijmeegse raad is gevraagd een delegatie af te vaardigen. We werken aan de actiepunten uit de uitvoeringsagenda Onbegrensd en Onbevangen (die komend jaar geactualiseerd wordt) en aan de verdere ontwikkeling van een Platform van de grote Euregio-centrumgemeenten (Düsseldorf, Duisburg, Moers, Ede, Arnhem en Nijmegen).

We blijven ons kritisch opstellen bij de vragen rondom democratische legitimatie van samenwerkingsconstructies. We willen voorkomen dat regionale samenwerking zich voltrekt buiten het zicht en de controle van de democratisch gekozen raden.